بیت ریت (Bit Rate) در دوربین مداربسته چیست ؟
بیت ریت چیست یا Bit Rate چیست، اصطلاحی که شاید برای خیلی از کاربران دوربینهای مداربسته تازگی داشته باشه، اما نقش مهمی در عملکرد سیستم نظارتی شما ایفا میکنه. Bit Rate به زبان ساده، میزان اطلاعاتی هست که در هر ثانیه از دوربین به دستگاه ضبط یا شبکه منتقل میشه. هرچه این میزان اطلاعات بیشتر باشه، یعنی جزئیات تصویر بیشتر ثبت شده و در نتیجه کیفیت ویدیو بالاتر میره. اما همونطور که مهمه غذاتو خوب بپزین، مهمه بیت ریت رو هم درست تنظیم کنین. چون همونطور که زیاد ریختن روغن میتونه غذاتو چرب و بدمزه کنه، بیت ریت بالا هم میتونه پهنای باند شبکهتون رو به فنا بده و فضایی که باید پر از ویدیو بشه رو با هشدارهای “فضای ذخیره سازی پر است!” پر کنه.
درک مفهوم بیت ریت:
بیت ریت رو میشه با تعداد کلمههای یه متن مقایسه کرد. هرچه متن جزئیتر باشه، به کلمههای بیشتری نیاز داره و حجمش بالاتر میره. تو دنیای دیجیتال، هر کلمه معادل یه “بیت” هست. هر ۱۰۰۰ بیت رو یه “کیلوبیت” (Kbps) و هر ۱,۰۰۰,۰۰۰ بیت رو یه “مگابیت” (Mbps) میگن. پس وقتی میگن بیت ریت یه دوربین ۴ مگابیت بر ثانیهست، یعنی تو هر ثانیه ۴ میلیون بیت اطلاعات از اون دوربین منتقل میشه.
اهمیت بیت ریت در دوربین مداربسته:
تصور کنین که دارین یه فیلم اکشن هیجانانگیز تماشا میکنین. تو صحنههای شلوغ با تعقیب و گریز و انفجار، کیفیت پایین تصویر یا قطعیهای مداوم حسابی کلافه کنندهست، نه؟ دوربینهای مداربسته هم همینطورن. بیت ریت پایین تو صحنههای پر از حرکت یا نور کم، میتونه باعث تار شدن تصویر، افت فریم ریت و کم شدن شفافیت بشه. از طرفی، بیت ریت خیلی بالا هم مثل یه فیلم با جلوههای ویژوال سنگین هست که روی یه لپتاپ قدیمی اجرا میشه: لگ میزنه و گیر میکنه! حافظه دستگاه ضبط پر میشه و پهنای باند شبکهتون به زور نفس میکشه.
عوامل مؤثر بر میزان بیت ریت (Bit Rate) در دوربین مداربسته
-
رزولوشن، سلطان آشوبگر!:
هرچه رزولوشن بالاتر باشد، یعنی جزئیات بیشتری برای جاسازی در هر ثانیه ویدیو وجود دارد. تصویر Full HD مثل سینی مملو از خوراکهای رنگارنگ است، در حالی که تصویر SD گویی بشقاب خالیایست که توقع سیری از آن نداریم. طبیعتا میزان مواد اولیه (بیت) هم افزایش پیدا میکند و بیت ریت بالا میرود.
-
فریم ریت، رقاص پرشور!:
تعداد فریمهای ثبت شده در هر ثانیه (فریم ریت) هم نقشی کلیدی بازی میکند. تصویری که با سرعت رعد و برق حرکت آدمها را ثبت میکند، به طبع به مواد اولیهی بیشتری (بیت ریت بالاتر) نیاز دارد تا حرکات را صاف و بدون پرش به نمایش بگذارد. ویدیوهای اکشن هالیوودی را به یاد بیاورید؛ لرزش و گیر افتادن تصویر در صحنههای پرتحرک نتیجهی فریم ریت پایین و بیت ریت بیمایه است.
-
فشرده سازی، جادوگر آشپزی!:
فشردهسازی تصویر همانند جادوگریست که حجم غذای خوشمزهمان (ویدیو) را بدون افت کیفیت کم میکند. تکنیکهای مختلف فشردهسازی مواد اولیهی تصویر (بیت) را با هوشمندی حذف میکنند و در نتیجه میزان مصرفی بیت ریت کاهش پیدا میکند. البته، جادوگران هم محدودیتهایی دارند. بیش از حد فشردهسازی کردن مثل آبگوشت بیمزه میشود؛ جزئیات مهم تصویر فدای کاهش بیت ریت میشوند.
-
نورپردازی، مهمان ناخوانده!:
نور کم مثل مهمان ناخواندهایست که به مهمانی پر سروصدا میآید. دوربین برای ثبت جزئیات در محیطهای کمنور مجبور است مواد اولیهی بیشتری (بیت ریت بالاتر) مصرف کند تا تصویر را قابل تشخیص کند. پس اگر مهمانی امنیتی شما در تاریکی برگزار میشود، به افزایش بیت ریت برای پذیرایی مناسب آماده باشید.
-
حرکت و هیاهو، آشوبِ آشپزخانه!:
صحنههای شلوغ با تحرکات زیاد، آشپز را حسابی به تکاپو میاندازند. برای ثبت دقیق تمام اتفاقات، بیت ریت باید افزایش پیدا کند تا مواد اولیهی کافی برای تصویربرداری از هر تکان و جنبشی وجود داشته باشد. فکر کنید دارید برای یک لشکر گرسنه آشپزی میکنید؛ همه دستشان دراز است و به سهم عادلانهی بیت نیاز دارند!
-
پهنای باند، حمال زحمتکش!:
تصور کنید مواد اولیهی خوشمزهی تصویر (بیت) آماده شدهاند، اما حمال تنبل (پهنای باند) توانایی حمل آنها را نداشته باشد. نتیجه؟ نرسیدن درست و به موقع غذا به مقصد (دستگاه ضبط) و سرودن ویدیوهایی با تأخیر یا قطعی! بیت ریت بالا نیازمند پهنای باند متناسبیست وگرنه همهچیز به هم میریزد.
مواردی که بر بیت ریت تأثیر می گذارد
تا حالا فکر کردین چی باعث میشه بعضی موقعها تصاویرشون مثل یه ساندویچ بیمایه با نون سوخته باشه، و بعضی وقتها عین یه پیتزا داغ با پنیر کشدار و خوراکی باشه؟ جواب توی یه کلمهی مخوف به اسم بیت ریت (Bit Rate) پنهان شده. بیت ریت همون اشتهای پیکسلهاست، هرچی گرسنهتر باشن، به اطلاعات (بیت) بیشتری برای سیر شدن احتیاج دارن و هرچی پرتر باشن، تصویر کممایهتری تحویلمون میدن.
حالا بیاین دست تو دست بریم به آشپزخانهی دیجیتال بیت ریت و با هم کشف کنیم چه عواملی روی اشتهای این آشپزهای ریز نقش تأثیر میذارن:
-
رزولوشن، پادشاه گرسنهها:
هرچی رزولوشن بالاتر باشه، یعنی آشپز باید تصویر رو با جزییات بیشتری بپزه، مثل ساندویچی که توش از سس گرفته تا ساقه کرفس پیدا بشه. خب طبیعتا برای همچین قیمهای مفصلی به مواد اولیه (بیت) بیشتری نیاز داره و بیت ریت بالاتر میره. دوربینهای Full HD مثل غولِ آشپزخونه با بشقابهای مملو از جزئیات کار میکنن، در حالی که دوربینهای SD یه آشپزِ کمدست هستن که به نون و پنیر قناعت میکنن.
-
فریم ریت، رقاص پرشور:
علاوه بر مواد اولیه، سرعت کار آشپز هم مهمه. فریم ریت، تعداد فریمهاییست که تو هر ثانیه ثبت میشه. تصور کنید آشپز داره حرکات یه بالرین رو فیلمبرداری میکنه، اگه فریم ریت پایین باشه، فقط یه عالمه عکس تار از پاهای این ور اون ور پرنده ثبت میشه! برای ثبت حرکات سیال و بدون پرش، آشپز باید تندتر کار کنه و به مواد اولیهی بیشتری (بیت ریت بالاتر) احتیاج پیدا میکنه.
-
فشرده سازی، جادوگر آشپزی:
فشردهسازی همون جادوگر آشپزخونهست که با یه چاشنی هوشمندی مواد اولیه (بیت) رو کم میکنه، بدون اینکه تصویرمون بیمزه بشه. تکنیکهای مختلفِ فشردهسازی، اطلاعات اضافی و تکراری رو حذف میکنن و در نتیجه اشتهای بیت ریت رو آرومتر میکنن. ولی جادوگرها هم حوصلهشون سر میره! اگه زیاد فشردهسازی کنیم، مثل قرمهسبزیای که توش نه گوشت مونده نه سبزی، جزئیات مهم تصویر هم فدا میشن.
-
نورپردازی، مهمان ناخوانده:
نور کم مثل مهمون ناخواندهایست که سرزده به مهمونی میاد. آشپز مجبوره برای اینکه بتونه مهموندارای درست و حسابی کنه، چراغای تصویر (بیت ریت) رو روشنتر نگه داره تا جزئیات رو توی تاریکی تشخیص بده. پس اگه قراره مهمونی امنیتیتون توی پارکینگ تاریک برگزار بشه، حواستون باشه که آشپز باید حسابی پرخوری به خرج بده!
-
حرکت و هیاهو، آشوبِ آشپزخانه:
صحنههای شلوغ با تحرکات زیاد، آشپزخونه رو حسابی شلوغ و پرهیاهو میکنن. برای اینکه همهی اتفاقات درست و حسابی ضبط بشن، آشپز باید یه لشکر پیکسل بهکار بگیره و به همشون سهمیهی عادلانهای از مواد اولیه (بیت) بده. فکر کنید دارین برای یه تیم فوتبال آشپزی میکنین؛ دیگه خبری از بشقابهای تکنفره نیست، یه دیگ بزرگ پر از اطلاعات لازمه!
خرید دوربین مداربسته داهوا با کمترین قیمت در کلینیک آی تی
انواع بیت ریت در دوربین مداربسته
-
بیت ریت ثابت (CBR): سرباز وفادار، اما شکمو!
سربازِ وفادار بیت ریت ثابت همیشه یه سهمیهی مشخصی از اطلاعات (بیت) رو برای هر ثانیه در نظر میگیره، چه توی صحنهی شلوغ جنگ جهانی سوم باشه، چه توی پارکینگ ساکت. خیالش راحته! ولی خب، همونجور که یه سرباز همیشه آماده، ممکنه گرسنه بمونه و تصویر افت کیفیت پیدا کنه. بیت ریت ثابت برای صحنههای با تحرک کم و ثابت خوبه، ولی اگه عاشق اکشنبازی هستین، شاید به نفعتون نباشه!
-
بیت ریت متغیر (VBR): جاسوس هنرمند، اما پولدوست!
جاسوس باهوش بیت ریت متغیر، مثل یه هنرمند، به هر صحنه با دقت نگاه میکنه و بسته به شلوغی و تحرک، سهمیهی بیت رو کم و زیاد میکنه. توی صحنههای شلوغ، حواسش جمعتره و اطلاعات بیشتری میده، توی صحنههای خلوت هم دستش رو تو جیبش میکنه و بیت رو ذخیره میکنه. نتیجه؟ تصاویر باکیفیتتر، ولی هزینهی ذخیرهسازی و پهنای باند ممکنه کمی بالاتر بره.
-
بیت ریت دینامیکی (DBR): شاهزادهی متعادل، اما کمی گیج!
شاهزادهی متعادل بیت ریت دینامیکی، هر دوتا ویژگی رفقاش، بیت ریت ثابت و متغیر، رو با هم قرض گرفته. تو صحنههای شلوغ شبیه جاسوس هنرمند عمل میکنه، ولی یه سقفِ اطلاعاتی هم داره، مثل سربازِ وفادار. یعنی از یه حدی بیشتر به پیکسلها غذا نمیده، حتی اگه تو تظاهرات خیابونی باشن! شاهزادهی دینامیکی برای جاهایی خوبه که هم کیفیت تصویر مهمه، هم هزینهی ذخیرهسازی.
-
بیت ریت منطقهای (ROI): فرماندهی باهوش، اما یه قلدر بیرحم!
فرماندهی باهوش بیت ریت منطقهای، به جای اینکه کل تصویر رو با یه چشم ببینه، تمرکزش رو روی بخشهای مهم (منطقههای موردعلاقه) میذاره. به این بخشها خوراکِ بیت بیشتری میده، ولی بقیهی تصویر رو گرسنه نگه میداره، یعنی با کیفیت پایینتری ضبط میکنه. مثلا تو یه سوپرمارکی، ممکنه فقط روی صندوقها با بیت ریت بالا تمرکز کنه و قسمتهای خلوتتر رو بیخیال بشه. البته، این فرماندهی بیرحم ممکنه جزئیات مهمی رو هم بیتوجهی کنه!
نحوه محاسبه میزان خطای بیت (Bit Error Rate):
- بیت (Bit):یه ذرهی اطلاعات کوچولو، مثل یه آجر تو ساختمون تصویر.
- بیت ریت (Bit Rate):سرعتِ چیدنِ این آجرها، یعنی تعداد بیتهایی که تو هر ثانیه از دوربین فرستاده میشن.
- خطای بیت (Bit Error):وقتی اون آجرهای اطلاعاتی خراب یا جابهجا چیده میشن، میشه خطای بیت. مثلا یه چشم آبی رو قرمز نشون بده، همینقدر وحشتناک!
حالا که اطلاعات بالا رو فهمیدید، میتونیم بریم دنبال نحوه محاسبه:
-
روش درصدی:
این روش آسون و سرراسته. تعداد بِیتهای اشتباه رو تقسیم بر تعداد کل بِیتها بکنین، ضربدر ۱۰۰ کنین و یه درصد قشنگ تحویلتون میگیرین. یعنی:
میزان خطای بیت = (تعداد بِیتهای اشتباه / تعداد کل بِیتها) * ۱۰۰
مثلا اگه ۳ تا بِیت از ۱۰۰۰ تا بِیت اشتباه باشه، میزان خطای بیت ۰.۳٪ میشه. هرچی این درصد پایینتر باشه، بهتره، یعنی اشتباه کمتری داریم.
-
روش نسبت سیگنال به نویز (SNR):
این روش یه کم پیشرفتهتره و میشه گفت از همون نگاه اول، کیفیت سیگنال تصویر رو میگه. هرچی SNR بالاتر باشه، نویز (خطای بیت) کمتره و سیگنال (تصویر درست و حسابی) قویتره. فرمولش سادهست، ولی معنیش شاید یه کم گیجکننده باشه:
SNR = ۱۰ log10 (میانگین توان سیگنال / میانگین توان نویز)
نگران نباشین، اگه دوربینتون خوب باشه، خودتون به یه همچین عدد قشنگی میرسین. هرچی عدد SNR بزرگتر باشه، خطای بیت کمتره و تصاویر تمیزتر و شفافترن.
-
روش تست تصویری:
این روش دیگه حسابی دستیست. یه سری نرمافزار هستن که تصاویر دوربین رو با تصاویر سالم مقایسه میکنن و میزان خطای بیت رو نشون میدن. یه جورایی مثل عینک زدنِ دنیای دیجیتال میمونه!
حالا که فرمولها و ابزار رو یاد گرفتین، یه سوال مهم تو هوا مونده: چه میزان خطای بیت قابل قبوله؟ جواب، خب، مثل همیشه پیچیدهست! بستگی به نوع دوربین، محل نصب، کاربردش و یه عالمه چیزای دیگه داره. برای سیستمهای امنیتی خیلی حساس، حتی ۱٪ خطای بیت هم زیاده، ولی برای دوربینهای پارکینگ یه کم سخاوتمندتر میتونیم باشیم.
نکات مهم برای کاهش خطای بیت:
- بیت ریت رو متناسب با نیازتون تنظیم کنین.
همونجور که غذای زیاد خوردن آدم رو مریض میکنه، بیت ریت خیلی بالا هم باعث خطای بیت میشه. سعی کنین تعادل رو برقرار کنین. - به پهنای باند شبکهتون توجه کنین.
اگه پهنای باند کافی نباشه، بیتها همدیگه رو هل میدن و موقع رد شدن از شبکه، ممکنه خراب بشن. پس حواستون باشه جادهی اطلاعاتیتون خلوت باشه! - از تکنیکهای فشردهسازی استفاده کنین.
این تکنیکها اطلاعات تصویر رو یه کم سرسنگینتر میکنن، ولی حجم کلی بیتها رو کم میکنن و با این کار، فشار رو از روی خطوط شبکه برمیدارن و میزان خطای بیت رو کاهش میدن.
خرید دوربین مداربسته در انواع برندها و گارانتی معتبر در کلینیک آی تی.
سوالات پرتکرار در مورد Bitrate دوربین مداربسته
-
اصلا بیت ریت چی هست؟
بیت ریت همونجور که از اسمش پیداست، ریتمِ خوردنِ دوربینتون برای اطلاعاته! هرچی بیت ریت بالاتر باشه، یعنی دوربین تو هر ثانیه لقمههای اطلاعاتی بیشتری بلع میکنه و تصویر هم شفافتر و باجزئیاتتر میشه. فک کنین دارین توی رستوران یه فستفود معمولی میخورین، یا یه بشقاب پر از خوراکیهای رنگارنگ با تزئینات خفن!
-
چرا بیت ریت مهمه؟
خب، همونجور که یه آدم گرسنه ممکنه بیحال و گیج بشه، دوربین با بیت ریت پایین هم تصویر کمکیفی میگیره. همه چی تار و مبهمه، ممکنه جزئیات مهم رو گم کنین و آخرش حسرت تو دلتون بمونه که کاش یه لقمهی اطلاعاتی بیشتر به اون دوربین داده بودین!
-
چطور بیت ریت مناسب رو انتخاب کنم؟
این دیگه بستگی به سلیقهی آشپزیتون (دوربینتون) داره! اگه قراره توی آشپزخونهی یه موزه با تابلوهای قدیمی کار کنه، نیاز به بیت ریت بالا نیست. ولی اگه دارین از یه بانک پر از الماس فیلمبرداری میکنین، باید حسابی دست به جیب بشین و به دوربینتون غذای گرون بخورین!
-
چه عواملی روی بیت ریت تأثیر میذارن؟
اولا که رزولوشن، همونجور که حجم بشقاب غذاتون رو تعیین میکنه، روی بیت ریت هم تأثیر میذاره. دوربینهای فولاچدی مثل لشکر گرسنهی سوسنِخان هستن، با بشقابهای پر اطلاعات! فریم ریت هم مهمه، هرچی تندتر و پرشورتر آشپزی کنین (حرکت بیشتری ضبط کنین)، به لقمههای اطلاعاتی بیشتری احتیاج دارین.
-
تأثیر نورپردازی رو بیت ریت میدونین؟
نور کم همونجور که باعث میشه تو رستوران دنبال چاشنی بگردین، باعث میشه دوربین هم به سسِ اطلاعات (بیت ریت) بیشتری احتیاج داشته باشه تا بتونه جزئیات رو تشخیص بده. پس تو جاهای تاریک، به دوربینتون یه خوراکی مقویتر بدین!
-
پهنای باند چیکار میکنه؟
خب، حالا فکر کنین غذای خوب آماده شده، ولی حمال تنبلتون (پهنای باند) نمیتونه برسونهش! نتیجه؟ تأخیر و قطعی تو تصویر! اگه با پهنای باند کم، بیت ریت رو بالا ببرین، غذای تصویریتون لهولورده تو راه میمونه!
-
بیت ریت ثابت، متغیر، دینامیکی…!
بیت ریت ثابت مثل یه آشپز متین و منظم تو رستوران کار میکنه، همیشه همون مقدار غذا رو میده، چه مشتری زیاد باشه، چه خلوتی! بیت ریت متغیر، یه آشپز هنرمنده، بسته به تعداد مشتریش (شلوغی صحنه)، غذا کم و زیاد میکنه. بیت ریت دینامیکی، هم هنرمنده، هم یه کم خسیسه! تا یه حدی به هر مشتری غذا میده، بعد دیگه بیخیال میشه.
امیدواریم مقاله بیت ریت (Bit Rate) چیست مورد استقال شما عزیزان قرار گرفته باشد.